Lato to dobry czas, aby intelektualnie zdryfować w dziwne rejony. Zresztą, słowo „dziwne” będzie jednym z motywów przewodnich tych poszukiwań. W ramach szybkiego – przyspieszonego! – przewodnika przedstawię pięć nowych prądów myślowych, które dopiero walczą o swoje miejsce na filozoficznej agorze. Przyjrzę się akceleracjonizmowi, Mrocznemu Oświeceniu, nowemu materializmowi, psychodelicznej fenomenologii i transhumanizmowi w wersji chrześcijańskiej. […]
Category Archives: Esej
Pytanie o możliwość metafizyki jako wyzwanie filozofii po Kancie
Immanuel Kant bez wątpienia należy do tych filozofów, których przedstawiać nie trzeba. Pozostawione przez niego dziedzictwo jest nadal żywe zarówno w filozofii, jak i poza nią. Współcześnie nadal znacznie oddziałuje dokonany przez niego „przewrót” w metafizyce. W niniejszej pracy pokażę, jak myśl kantowska zmieniła oblicze metafizyki i jakie wyzwanie stworzyła dla późniejszej filozofii.
Wieczny powrót: archaiczna metafizyka, Heraklit z Efezu, stoicyzm
Celem tej pracy jest ustalenie roli, jaką koncepcja wiecznego powrotu odgrywa w szerszym projekcie filozoficznym Friedricha Nietzschego. W opublikowanych za życia pismach myśliciela jest to motyw, który pojawia się jedynie w kilku fragmentach: po raz pierwszy w słynnym aforyzmie o numerze 341. z Radosnej wiedzy, następnie w kilku kluczowych ustępach Tako rzecze Zaratustra, a wreszcie […]
Współodczucie w życiu społecznym
Dyskutowanym przeze mnie problemem jest współodczucie sensu stricto i sensu largo oraz jego rola w życiu społecznym człowieka. Koncepcję współodczucia zaczerpnąłem od Maxa Schelera, jej rekonstrukcja stanowi pierwszą z pięciu części tej pracy. Następnie posługuję się poglądami Nietzschego, stanowiącymi kontrast dla głównego pojęcia. Dalej przedstawiam spojrzenie na empatię od strony nauki. Czwarta część tekstu dotyczy […]
Czy Thomas S. Kuhn jest relatywistą?
Celem tego eseju jest odpowiedź na pytanie, czy myśl Thomasa S. Kuhna – koncepcję paradygmatów, nauki normalnej i rewolucji naukowych – można uznać za przejaw relatywizmu w filozofii nauki. Najpierw przedstawię ogólny zarys projektu Kuhna, następnie postaram się trafnie uchwycić sens relatywizmu w filozofii nauki i przedyskutować popularne zarzuty, jakie historycznie formułowano wobec koncepcji Kuhna, […]
Problem solipsyzmu w „Traktacie” Wittgensteina
Głównym tematem tego tekstu jest próba odparcia zarzutu Alfreda J. Ayera, skierowanego przeciw tezie 5.6 (i jej pod-tezom)[1] Ludwiga Wittgensteina, zawartym w Tractatus Logico-Philosohicus.
Katolicka bezdziejowość
Katolicyzm jest do tego stopnia zrośnięty z kulturą polską, że spora część polskich środowisk konserwatywnych i narodowych w geście odrzucenia katolicyzmu widzi odrzucenie samej polskości, nawet jeśli ich członkowie sami nie są katolikami. Przykład z historii? Roman Dmowski, który był agnostykiem. Katolicyzm ukształtował polskie dzieje, a właściwie bezdzieje. O polskiej bezdziejowości pisali Stanisław Brzozowski i […]
Istota prawdy w myśli Martina Heideggera
Martin Heidegger to niemiecki filozof, żyjący w latach 1889-1976. Jego najbardziej znanym dziełem jest Bycie i czas. Myśliciel bywa kojarzony z fenomenologią (znał Edmunda Husserla i czytał jego prace) oraz z egzystencjalizmem (Jean-Paul Sartre w swoich tekstach zwraca uwagę na inspirację myślą Heideggera), choć – jak zaznacza wpis biograficzny ze Stanford Encyclopedia of Philosophy[1] – […]
Logiczny argument ze zła za nieistnieniem Boga
Tematem niniejszej pracy jest logiczny argument ze zła za nieistnieniem Boga. Problem zła w świecie, którego stwórcą ma być absolutnie dobry Bóg, przewija się w filozofii co najmniej od dwóch i pół tysiąca lat. Epikur był jednym z pierwszych myślicieli, którzy zwrócili uwagę na problem zła: dowodził nieistnienia Boga z faktu istnienia zła w świecie. […]
Spotkanie człowieka z przyrodą w myśli Martina Bubera
Martin Buber to austriacki filozof, religioznawca, tłumacz i działacz polityczny. Jego zainteresowania badawcze obejmowały wiele dziedzin: od studiów biblijnych i antropologii filozoficznej po zagadnienia związane ze sztuką, edukacją i polityką. Zasłynął publikacją pracy Ja i Ty, podstawowym tekstem dla całego nurtu filozofii dialogu. W Polsce znany jest także jako badacz tradycji chasydzkiej, dzięki wydaniu takich […]